Κύριε Πρόεδρε του IENE,
Αγαπητέ Κωστή,
Αγαπητές κι αγαπητοί φίλοι,
Ευχαριστώ για την τιμή να συμμετέχω για άλλη μια χρονιά στο Συνέδριο του ΙΕΝΕ.
Περιττεύει να τονίσω τη βαθιά μου εκτίμηση για τη συμβολή του ΙΕΝΕ και ιδιαίτερα του Προέδρου του, Κωστή Σταμπολή, στα ενεργειακά πράγματα της χώρας.
Tόσο εγώ προσωπικά, όσο και οι άλλοι ευρωβουλευτές του ΠΑΣΟΚ, για λογαριασμό των οποίων μπορώ να μιλήσω, λαμβάνουμε σοβαρά υπόψιν τόσο τις συζητήσεις στην Ελλάδα και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όσο ασφαλώς και τις πρόσφατες εκθέσεις Leta και Draghi.
Έχω ήδη αναδείξει στην Ολομέλεια και στις διμερείς συναντήσεις μου με τους νέους Επιτρόπους, κρίσιμα ζητήματα για την Ευρώπη και την Ελλάδα, όπως οι τιμές ενέργειας και η ενεργειακή φτώχεια, η ανάγκη ενεργειακής αναβάθμισης του κτιριακού αποθέματος των 7.000.000 κτιρίων της χώρας, καθώς και η ανάπτυξη των δικτύων, της αποθήκευσης και η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής και ελληνικής αλυσίδας αξίας στους τομείς εξόρυξης, μεταποίησης και αξιοποίησης κρίσιμων πρώτων υλών και τεχνολογιών.
Σε επίπεδο Ευρώπης, η κατάσταση είναι βελτιωμένη σε σχέση με την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, με περιορισμό των ρωσικών εισαγωγών, αλλά και των πληρωμών της ΕΕ προς την Ρωσία. Η ΕΕ κατάφερε να βρει νέους αξιόπιστους προμηθευτές, να προχωρήσει σε συλλογικές αγορές φ.α., να καταστήσει τις ΑΠΕ κυρίαρχες στην ηλεκτροπαραγωγή, να μειώσει συλλογικά την κατανάλωση και να αυξήσει την αποθήκευση φ.α.
Όμως, μια τεράστια αποτυχία της ΕΕ συνολικά, αλλά και πολλών εθνικών κυβερνήσεων, μεταξύ των οποίων και η ελληνική, ήταν ο πλημμελής έλεγχος των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι ευρωπαίοι καταναλωτές πλήρωσαν είτε άμεσα, είτε έμμεσα μέσα από δημόσια κονδύλια, πάνω από 600 δις ευρώ για την προστασία ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Ως αποτέλεσμα, το ποσοστό του πληθυσμού της ΕΕ που δεν μπορεί να θερμάνει επαρκώς το σπίτι του αυξήθηκε από 6,9% το 2019 σε 9,3% το 2022 και 10,6% το 2023. Για την χώρα μας δυστυχώς η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη αφού από 17,9% το 2019 έγινε 18,7% το 2022 και έφτασε σε 19,2% το 2023.
Στην ΕΕ οι βιομηχανικές τιμές λιανικής πώλησης ηλεκτρισμού συνεχίζουν να είναι 2-3 φορές υψηλότερες από ότι στις ΗΠΑ ενώ το φυσικό αέριο είναι 3-6 φορές ακριβότερο, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα υπαρξιακό ζήτημα για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, ιδίως για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες.
Δυστυχώς, η Πρόεδρος της Επιτροπής Φον Ντερ Λάιεν στην έκθεσή της για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης το 2023, αποσιωπά την πολύ χειρότερη κατάσταση που υπάρχει στην ΝΑ Ευρώπη και ειδικά στην Ελλάδα. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η μέση χονδρική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας τον Αύγουστο έφτασε τα 134 ευρώ/μεγαβατώρα, επίπεδο έως και 145% υψηλότερο με τις υπόλοιπες αγορές και 773% υψηλότερο από την τιμή στα συστήματα Nordic.
Πρόσφατα σε μια πολύ ειλικρινή διμερή συνάντησή μου με τον νέο Επίτροπο Ενέργειας και Στέγασης, Νταν Γιόργκενσεν, συζητήσαμε τόσο τα ζητήματα νέων στρατηγικών ενεργειακής απεξάρτησης της Ευρώπης, όσο και την ανάγκη καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας, συντελεστής που μαζί με την ανασφάλεια ευρέων κοινωνικών στρωμάτων ωθεί τις κοινωνίες σε απομονωτισμό και ακροδεξιές αντιλήψεις.
Αυτή την εβδομάδα, με την ιδιότητα του Αντιπροέδρου του Κόμματος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, με αρμοδιότητα τις διεθνείς σχέσεις, την ευρωπαϊκή άμυνα, και την ενεργειακή ασφάλεια, έχω την κεντρική πολιτική ευθύνη για την αξιολόγηση τριών Επιτρόπων που έχουν άμεση σχέση με τα θέματα που μας απασχολούν στο Συνέδριο:
1. Της Κάγια Κάλλας, Ύπατης Εκπροσώπου για Εξωτερική Πολιτική και Άμυνα, στην οποία ήδη σε πρόσφατη συνάντησή μας, έθεσα τα προβλήματα της ανάγκης συνεργασιών και σταθερότητας στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο,
2. Του Επιτρόπου Άμυνας, Αμυντικής Βιομηχανίας και Διαστήματος Κουμπίλιους, για ζητήματα που σχετίζονται με τη διασφάλιση της ακεραιότητας και εύρυθμης λειτουργίας των ενεργειακών υποδομών
3. και της Επιτρόπου Σούιτσα για τη Μεσόγειο, που πρέπει να αναλάβει κρίσιμες πρωτοβουλίες για την ενεργειακή και περιβαλλοντική συνεργασία ανάμεσα στις δύο όχθες της Μεσογείου, τα Νότια Κράτη Μέλη της Ευρώπης και τα κράτη της Βόρειας Αφρικής.
Επιτρέψτε μου να συμπληρώσω τις σκέψεις μου συνοπτικά με 10 ακόμη σχόλια, καθαρά ελληνικού ενδιαφέροντος:
1. Η παγκόσμια οικονομία για τα επόμενα 30 τουλάχιστον χρόνια θα συνεχίζει να χρειάζεται σημαντικές ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου.
2. Η Ελλάδα δυστυχώς τώρα μετά από δέκα χρόνια πλήρους ακινησίας, δείχνει να ανακαλύπτει την τεράστια σημασία των 680 δις κυβικών μέτρων των δυνητικών εθνικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου.
3. Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (EΣEK) η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας το 2022 ήταν 76%, αλλά της ΕΕ μόλις 62,5%. Παρόλα αυτά, ο στόχος μας για το 2030 δεν είναι να φτάσουμε ούτε καν το σημερινό Μ.Ο. της ΕΕ, αλλά να παραμείνουμε στα υψηλά επίπεδα του 66%.
4. Έχω σοβαρές επιφυλάξεις εάν τα φιλόδοξα σημεία του ελληνικού ΕΣΕΚ με στόχο την εγκατάσταση 1,9 GW μέχρι το 2030 και 11,8 GW έως το 2050 μπορούν να υλοποιηθούν. Τεχνική πολυπλοκότητα, ανάγκη νέων υποδομών σε διασυνδέσεις, πλήθος αναγκαίων συνοδών έργων, γεωμορφολογικές συνθήκες που συχνά επιβάλλουν την ανάπτυξη μόνο πλωτών αιολικών πάρκων που είναι σημαντικά ακριβότερα, καθυστερήσεις από την απουσία ολοκληρωμένου σχεδίου χωροθέτησης των ανανεώσιμων, είναι μερικά από τα προβλήματα που δεν φαίνεται να αντιμετωπίζονται.
5. Παρουσιάζεται πλήρης απουσία κυβερνητικής στρατηγικής και αποτελεσματική επικοινωνία με τις αντιδρώσες τοπικές κοινωνίες στην εγκατάσταση αιολικών.
6. Διαπιστώνεται μηδενικό κυβερνητικό ενδιαφέρον για παραχώρηση ηλεκτρικού χώρου έως 50% σε Ενεργειακές Κοινότητες Δήμων, αγροτών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
7. Υπάρχουν σοβαρές αβεβαιότητες στη δημιουργία αγορών υδρογόνου και συνθετικών καυσίμων που απαιτούν σταθερό και μακροχρόνιο ρυθμιστικό πλαίσιο.
8. Υπάρχει αδιανόητη και απαράδεκτη καθυστέρηση τα τελευταία τουλάχιστον 10 έτη, τόσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όσο και των εθνικών κυβερνήσεων, για την αξιοποίηση των μεταλλευτικών πόρων των Κρατών Μελών, παρά το γεγονός ότι εκτιμάται σε 300% η αναμενόμενη αύξηση της συνολικής ζήτησης σε κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες.
9. Δυστυχώς, στην Ελλάδα τα τελευταία 10 χρόνια υπήρξε μηδενική πρόοδος στην αξιοποίηση των πλούσιων ορυκτών πρώτων υλών, παρά το ότι την περίοδο 2010-2014 θεσμοθετήθηκε νέος Κανονισμός Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών, θεσμοθετήθηκε η απόδοση τουλάχιστον 20% στους οικείους Δήμους από τα μισθώματα μεταλλευτικών χώρων, δημιουργήθηκε Ηλεκτρονικό Μητρώο των εκατοντάδων λατομείων της χώρας. Κυρίως και πάνω από όλα, διαμορφώθηκε το Κτηματολόγιο των Δημόσιων Μεταλλείων, που για πρώτη φορά από συστάσεως του ελληνικού κράτους, κατέγραψε και αξιολόγησε τους δημόσιους μεταλλευτικούς χώρους και τις δημόσιες εκτάσεις βιομηχανικών ορυκτών. Κάποια πρόσφατα ψήγματα πρωτοβουλιών, δεν αναιρούν την πλήρη απουσία εθνικής στρατηγικής αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου της χώρας.
10. Τέλος, κλείνοντας, στο κορυφαίο θέμα της Εξοικονόμησης Ενέργειας, που το 2014 η ελληνική στρατηγική αξιολογήθηκε ως η δεύτερη καλύτερη της Ευρώπης, εντοπίζονται ακατανόητα φιλόδοξοι στόχοι: ενώ στο ΕΣΕΚ καταγράφεται ότι την τελευταία τριετία οι ενεργειακές ανακαινίσεις ήταν 28.850 ανά έτος, αντίθετα για την περίοδο 2025-2030 προβλέπεται ο υπερδιπλασιασμός τους στις 68.000 ανά έτος, χωρίς καμία απολύτως αναφορά στους πιθανά μαγικούς τρόπους, με τους οποίους θα επιτευχθεί αυτός ο υπερδιπλασιασμός.
Αγαπητοί φίλοι,
εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες και να γνωρίζετε ότι ως μέλος της Επιτροπής Ενέργειας, Βιομηχανίας και Έρευνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα συνεχίσω να είμαι σταθερός υποστηρικτής της πράσινης μετάβασης, με ενεργειακή ασφάλεια και καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.
Δείτε το video ΕΔΩ
Στις 20 Αυγούστου 2018 η Ελλάδα βγαίνει, όχι γενικά από τα μνημόνια, όπως λένε διάφοροι κυβερνητικοί εκπρόσωποι, αλλά από το “Μνημόνιο Τσίπρα”, το αχρείαστο μνημόνιο των 86 δις €, το μνημόνιο που έφερε παραπάνω περικοπές μισθών, μείωση αφορολογήτου, εξαφάνιση του ΕΚΑΣ, 50% αύξηση στο ιδιωτικό χρέος και δέσμευση της δημόσιας περιουσίας.
