Κυρίες και κύριοι,
Θέλω κατ’ αρχήν να σας συγχαρώ για τα 90 χρόνια του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ). Εύχομαι να συνεχίσετε με τον ίδιο ζήλο την προσπάθειά σας για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας, πάντοτε προς όφελος της κοινωνίας μας.
Εμείς, ως κυβέρνηση και ως ΥΠΕΚΑ, αλλάζουμε το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας και μεταβαίνουμε σταδιακά σε μια νέα οικονομία, με αιχμή την βιώσιμη ανάπτυξη. Επιταχύνουμε την αναπτυξιακή μας στρατηγική, με επίκεντρο την περιφέρεια και τους ορυκτούς φυσικούς πόρους, διότι για μας αποτελούν θεμελιώδεις προϋποθέσεις τόσο για την αντιμετώπιση των χρόνιων διαρθρωτικών προβλημάτων και υστερήσεων της ελληνικής οικονομίας, όσο και για την υπέρβαση της σημερινής κρίσης.
Ο ορυκτός πλούτος είναι ενταγμένος σε αυτή την στρατηγική μας, ως βασικό αναπτυξιακό εργαλείο και ως κοινωνικό αγαθό, αφού ο άνθρωπος χωρίς ορυκτά δεν μπορεί να επιβιώσει. Στις προσεχείς εβδομάδες και μήνες έχουμε προγραμματίσει μια σειρά δράσεων, επιταχύνοντας το βηματισμό μας, για την υλοποίηση ώριμων επενδυτικών σχεδίων, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, την κοινωνική συνοχή και ασφαλώς την προστασία του περιβάλλοντος.
Το ΥΠΕΚΑ, τα τελευταία τρία χρόνια, με γνώμονα την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου, ακολουθεί μια πολιτική σταθερή, διάφανη και συναινετική τόσο σε εθνικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο, η οποία βασίζεται στους ακόλουθους τρεις πυλώνες:
· Την καταγραφή, αποκάλυψη και ανάδειξη του ορυκτού πλούτου και την ανάθεση της αξιοποίησής του με διαφανείς διεθνείς διαγωνιστικές διαδικασίες, με στόχο τη μεγιστοποίηση των ωφελειών του Δημοσίου.
· Τη βιώσιμη αξιοποίηση μέσα από διαδικασίες ορθολογικής εκμετάλλευσης, χωρίς ληστρική παρέμβαση και με προοπτικές μέλλοντος και αειφορίας.
· Την ύπαρξη σοβαρών αντισταθμιστικών ωφελειών για τις τοπικές κοινωνίες, καθώς και την κοινωνικά δίκαιη κατανομή των εθνικών εσόδων.
Τι έχουμε ήδη κάνει;
1. Εκδόθηκε το 2011 ο νέος Κανονισμός Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών, μετά από 27 ολόκληρα χρόνια, ο οποίος αποτελεί ένα από τα πιο σύγχρονα εργαλεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για την ασφαλή και ορθολογική διενέργεια όλων των σχετικών εργασιών.
2. Επαναδραστηριοποιήσαμε, με το ν.4001/2011, τη διαδικασία καθορισμού λατομικών περιοχών εκμετάλλευσης αδρανών υλικών, με σκοπό την ορθολογική εκμετάλλευση και την οικονομία των ασβεστολιθικών κοιτασμάτων και την ένταξή τους στο χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας.
3. Απλοποιήσαμε δραστικά την περιβαλλοντική αδειοδότηση με το ν.4014/2011, χωρίς όμως ποτέ να απεμπολούμε το δικαίωμα του καθενός μας για καλύτερο περιβάλλον και καλύτερη ποιότητα ζωής. Εξοικονομούμε κάθε χρόνο 85.000.000 ευρώ από τη μείωση της γραφειοκρατίας. Από 21.500 φακέλους περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων το 2010, είμαστε σήμερα στις 2.500, δηλαδή μείωση κατά σχεδόν 90%.
4. Αναγεννήσαμε το 2011, από το λήθαργο δεκαετιών, τη γεωθερμία, την πιο παραμελημένη μορφή πράσινης ενέργειας στη χώρα. Απελευθερώσαμε τη συμμετοχή της Γεωθερμικής Ηλεκτροπαραγωγής στο ενεργειακό μας μείγμα για να δημιουργήσουμε έτσι θετικές συνθήκες για την προσέλκυση μεγάλων εταιρειών του ειδικού αυτού ενεργειακού τομέα. Θέσαμε έτσι τις βάσεις κινητοποίησής της και ταυτόχρονα προκηρύξαμε διεθνείς πλειοδοτικούς διαγωνισμούς. Έχουμε ακόμη σημαντικό δρόμο να διανύσουμε, όμως τα πρώτα βήματα έγιναν. Απλοποιήσαμε τη γεωθερμία χαμηλής ενθαλπίας.
5. Συμμετέχουμε ενεργά σε όλα τα διεθνή fora και ιδίως των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες. Στοχεύουμε να συμβάλλουμε αποτελεσματικά, έτσι ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση να αποκτήσει μια κοινή συνεκτική πολιτική στον τομέα αυτό, βασισμένη στις αρχές της αειφορίας. Άλλωστε οι ορυκτές πρώτες ύλες αποτελούν βασικό αντικείμενο και κυρίαρχο αναπτυξιακό στόχο της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την καινοτομία με ορίζοντα το 2020. Βασική επιλογή, αλλά και πρόκληση είναι η Ευρώπη να αξιοποιήσει αποτελεσματικότερα και να διαχειρισθεί με βιώσιμο τρόπο τις πρώτες ύλες που διαθέτει στο σύνολο της παραγωγικής λειτουργίας. Στην κατεύθυνση αυτή έρχεται να συμβάλλει, σε συνέχεια της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας για τις πρώτες ύλες (η καλούμενη πρωτοβουλία Verhaugen), η πρωτοβουλία της «Σύμπραξης για την Καινοτομία: Μη ενεργειακές πρώτες ύλες για μια σύγχρονη κοινωνία» (European Innovation Partnership: Non energy raw materials for a modern society).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει ενεργή συμμετοχή στη δημιουργία, τις δράσεις και τις αποφάσεις της Σύμπραξης. Η συμμετοχή του ΥΠΕΚΑ στο Ανώτατο Συντονιστικό Όργανο της Σύμπραξης, ως ένα από τα αντίστοιχα υπουργεία επτά Κρατών Μελών, καταδεικνύει τη σημασία της εγχώριας μεταλλευτικής βιομηχανίας στον Ευρωπαϊκό χάρτη.
6. Το 2011 ξεκινήσαμε την καταγραφή και την αξιολόγηση των Δημόσιων Μεταλλευτικών Χώρων και των Δημοσίων Εκτάσεων Βιομηχανικών Ορυκτών μέσω Επιτροπής που συγκροτήθηκε από στελέχη της Γενικής Γραμματείας Ενέργειας και του ΙΓΜΕ. Με το πρώτο πόρισμα της Επιτροπής αυτής προκηρύξαμε άμεσα διεθνή πλειοδοτικό διαγωνισμό για την εκμίσθωση του πρώτου δημόσιου μεταλλευτικού χώρου στο Κιλκίς. Ταυτόχρονα δημιουργήσαμε ένα πρότυπο διαγωνιστικής διαδικασίας που θα αποτελέσει μια ουσιαστική βάση για το μέλλον για την ορθολογική αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας με διαφάνεια, αντικειμενικότητα και μεγιστοποίηση των ωφελειών του Δημοσίου, μέσω δομημένου συστήματος κριτηρίων.
Είναι η πρώτη φορά από συστάσεως του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους, που υλοποιείται μια τέτοια καινοτόμα διαδικασία, τόσο ως προς την καταγραφή και την αξιολόγηση, όσο και ως προς την προτυποποίηση της αξιοποίησης μέσω διαγωνισμών.
Με απόλυτα καινοτόμο τρόπο έχουν εισαχθεί νέα κριτήρια, τα οποία έχουν συνολική βαρύτητα άνω του 25% στο σύνολο των κριτηρίων αξιολόγησης μιας επένδυσης. Στα κριτήρια αυτά συμπεριλαμβάνονται ο αριθμός των θέσεων πλήρους απασχόλησης, οι προβλεπόμενες δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, οι πρόσθετες περιβαλλοντικές δαπάνες -πέραν όσων προβλέπονται ήδη από την υφιστάμενη εθνική και κοινοτική νομοθεσία- η πρόσληψη εργαζομένων από την τοπική κοινωνία κ.ά.
Το Μάρτιο του 2014 η Επιτροπή ολοκλήρωσε το έργο της καταγραφής και της κατ’ αρχήν αξιολόγησης και παρέδωσε τη σχετική έκθεσή της. Συνολικά σήμερα στη Χώρα μας υπάρχουν 114 Δημόσιοι Μεταλλευτικοί Χώροι και 22 Δημόσιες Εκτάσεις Βιομηχανικών Ορυκτών. Για κάθε ένα από τους χώρους αυτούς έχει εκπονηθεί από την Επιτροπή ειδικό έντυπο που περιλαμβάνει το σύνολο των δεδομένων του καθώς και την αξιολογική κρίση της.
Έτσι, για πρώτη φορά, η χώρα μας θα έχει αποτυπωμένα τα βέβαια και δυνατά γεωλογικά αποθέματα των μεταλλευτικών και βιομηχανικών ορυκτών, με τη μέγιστη δυνατή προσέγγιση συστηματικής αποτίμησης και τις προϋποθέσεις ανάπτυξής τους. Το εργαλείο αυτό θα αξιοποιηθεί άμεσα μέσω διεθνών διαγωνιστικών διαδικασιών, προκειμένου να αποκτήσει πρακτική αξία αυτό που λέμε, ότι στο υπέδαφος της χώρας μας υπάρχουν κρυμμένες αξίες δισεκατομμυρίων ευρώ, που πρέπει να αξιοποιηθούν προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Με βάση την οριστική αξιολόγηση της Επιτροπής, τον περασμένο Ιούλιο, είμαστε έτοιμοι το αμέσως προσεχές διάστημα να προκηρύξουμε δημόσιους διεθνείς διαγωνισμούς για ορισμένους από τους 18 Δημόσιους Μεταλλευτικούς Χώρους που κρίθηκαν ώριμοι από την Επιτροπή και ταυτόχρονα σε άλλους οκτώ να επιβεβαιώσουμε το αποθεματικό τους δυναμικό από το νέο ανεξάρτητο σύγχρονο ΙΓΜΕ, που δημιουργούμε με πολύ γρήγορους ρυθμούς, προκειμένου στη συνέχεια να τους αξιοποιήσουμε και αυτούς με δημόσιους διεθνείς διαγωνισμούς επ’ ωφελεία των πολιτών της Χώρας μας.
Παράλληλα θα διαβιβάσουμε στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της Χώρας καταλόγους από εννέα Δημόσιες Εκτάσεις Βιομηχανικών Ορυκτών, που κρίθηκαν ώριμοι από την οριστική αξιολόγηση της ίδιας Επιτροπής, προκειμένου να γίνει ανάλογη διαγωνιστική διαδικασία.
7. Ο ορυκτός πλούτος της χώρας είναι περιουσία του Ελληνικού λαού και αυτό διασφαλίζεται από το Μεταλλευτικό Κώδικα και το Σύνταγμα της Χώρας. Οφείλουμε να τον επιβεβαιώσουμε στο σύνολό του και να τον αξιοποιήσουμε για όφελος του κοινωνικού συνόλου. Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να απεμπολήσει καμιά πλουτοπαραγωγική της πηγή, γι΄ αυτό πρέπει να τις εντοπίσει, να τις ανακαλύψει και να τις αξιοποιήσει. Όλες. Όλο τον ορυκτό πλούτο.
Για το σκοπό αυτό συγκροτήσαμε, ήδη πριν μερικές μέρες, Επιστημονική Επιτροπή αποτελούμενη από τους Προέδρους των Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Σχολών της χώρας μας προκειμένου να υποστηρίξουν την προσπάθειά μας για την αναδιοργάνωση και την αναδιάρθρωση ενός νέου ανεξάρτητου και σύγχρονου Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών. Είμαστε βέβαιοι ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχουμε σχεδιάσει αυτό που εμείς οραματιζόμαστε «το καλύτερο ΙΓΜΕ της Ευρώπης».
Ταυτόχρονα, με τη στήριξη του Πράσινου Ταμείου, προχωρούμε στην προκήρυξη 50 υποτροφιών μεταπτυχιακών φοιτητών του κλάδου. Επιπλέον, σε στενή συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, ανασχεδιάζουμε τον ερευνητικό χάρτη της χώρας, δίνοντας έμφαση στις Γεωεπιστήμες.
8. Κάναμε μια μεγάλη προσπάθεια και τελικά καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο, επικαιροποιημένο Ηλεκτρονικό Μητρώο Λατομείων της χώρας.
Το ηλεκτρονικό μητρώο των λατομείων αποτελεί τμήμα μιας Ψηφιακής Βάσης Χωρικών Δεδομένων των μεταλλευτικών και λατομικών χώρων της Ελλάδας, που λειτουργεί στο Υπουργείο μας. Η ψηφιακή αυτή βάση έχει δύο εφαρμογές, την Διαδικτυακή και την GIS, που αντλούν τα στοιχεία τους από μια κοινή δυναμική ψηφιακή βάση χωρικών δεδομένων, στην οποία έχουν καταχωρισθεί πληροφορίες σχετικά με τον ορυκτό πλούτο της χώρας μας.
Είναι ένα πολύτιμο, σύγχρονο εργαλείο για την αποτελεσματικότερη άσκηση πολιτικής στα θέματα του ορυκτού πλούτου και σε δεύτερο επίπεδο για τη διάχυση των ωφελειών του μέχρι τον απλό πολίτη, στα πλαίσια και της γενικότερης πολιτικής περί Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
9. Στα τέλη του 2011 και τις αρχές του 2012 μελετήσαμε διεξοδικά από μηδενική βάση το καθεστώς των τελών και των μισθωμάτων επί δικαιωμάτων μεταλλειοκτησίας και μεταλλευτικών ερευνών. Στις αρχές του 2012 θεσμοθετήσαμε την αναπροσαρμογή των μισθωμάτων κατά 50% - 100% και την επιβολή τελών στα ιδιωτικά μεταλλεία. Επιπροσθέτως, θεσμοθετήσαμε για πρώτη φορά ταυτόχρονα την απόδοση ποσοστού ύψους τουλάχιστον 20% στους οικείους Δήμους από τα εισπραττόμενα τέλη και μισθώματα. Βασικός στόχος αυτών των θεσμικών παρεμβάσεων ήταν κυρίως η άμβλυνση των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών στις εξορυκτικές δραστηριότητες και η αποδοχή τους από αυτές, καθώς και η μεγιστοποίηση του οφέλους για το Ελληνικό Δημόσιο, χωρίς όμως να τίθεται σε επισφάλεια η λειτουργία των εν λόγω επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
10. Εξειδικεύσαμε την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τις πρώτες ύλες (πρωτοβουλία Verhaugen) στην ελληνική πραγματικότητα και διαμορφώσαμε βασικούς άξονες πολιτικής για την Ελληνική Μεταλλευτική Πολιτική. Το Φεβρουάριο του 2012 ανακοινώσαμε σε ημερίδα την εθνική μεταλλευτική πολιτική μας, που αποτελεί τον οδικό χάρτη βιώσιμης ανάπτυξης των ορυκτών πρώτων υλών. Αυτός ο οδικός χάρτης καθορίζει όλες τις μελλοντικές θεσμικές παρεμβάσεις μας.
Ο τομέας των πρώτων υλών παρουσιάζει τρομερό επιστημονικό ενδιαφέρον, απαιτεί εφαρμογή της πιο σύγχρονης τεχνολογίας, συνεχή κατάρτιση, βελτίωση και πιστοποίηση της ποιότητας, έρευνα για νέα προϊόντα και νέες χρήσεις, αξιοποίηση της τεχνογνωσίας, της εμπειρίας και του θεσμικού πλαισίου, εκτεταμένη εφαρμογή της πληροφορικής και καλή γνώση της γεωπολιτικής κατάστασης και της παγκόσμιας οικονομικής πραγματικότητας.
11. Το επόμενο χρονικό διάστημα θα δοθεί στη δημοσιότητα και θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το Λατομικό Νομοσχέδιο, που περιλαμβάνει ρυθμίσεις για τα λατομεία, αδρανών υλικών, μαρμάρων και φυσικών λίθων και βιομηχανικών ορυκτών, καθώς και σημειακές εκσυγχρονιστικές ρυθμίσεις και καινοτομίες του Μεταλλευτικού Κώδικα.
12. Προωθούμε άμεσα την ενίσχυση και αναβάθμιση της Ψηφιακής Βάσης Χωρικών Δεδομένων των Μεταλλευτικών και Λατομικών χώρων της Ελλάδας, που λειτουργεί στο Υπουργείο μας με την ονομασία “Latomet”. Είμαστε φιλόδοξοι. Θέλουμε να πετύχουμε αυτό για το οποίο σχεδιάσαμε αυτή την πύλη. Θέλουμε να την κάνουμε αξιόπιστο και επίσημο επενδυτικό εργαλείο για τις ορυκτές πρώτες ύλες. Με άλλα λόγια, θέλουμε να δημιουργήσουμε και θα δημιουργήσουμε το Κτηματολόγιο του Ορυκτού Πλούτου της χώρας μας, σε αυτόματη ψηφιακή πλατφόρμα για τον κάθε πολίτη, τον κάθε επενδυτή και το σύνολο της δημόσιας διοίκησης.
13. Στον προγραμματισμό μας είναι, επίσης, η δημιουργία και λειτουργία ενός θεσμικού διαχειριστικού επιστημονικού Δικτύου στη Γενική Γραμματεία Ενέργειας, που σε συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα θα προτείνει τις δυνατές αναπτυξιακές δυνατότητες στον τομέα των Ορυκτών Πρώτων Υλών. Το ίδιο Δίκτυο θα αναλάβει την ευθύνη για να αναστρέψει την στρεβλή παραγωγική και κοινωνική αντίληψη που καλλιεργείται για την αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών.
14. Τόσο στο Εθνικό, όσο και στα επιμέρους Περιφερειακά Χωροταξικά Σχέδια, ο ορυκτός πλούτος θα καταγραφεί, θα προσδιοριστεί και θα συνυπολογιστεί ισότιμα με όλες τις άλλες παραμέτρους στο νέο περιφερειακό μοντέλο και των 13 Περιφερειών της χώρας. Ήδη, σε συνεννόηση με το ΕΠΠΕΡΑΑ, έχουμε προκηρύξει την εκπόνηση ενός Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Ορυκτό Πλούτο της χώρας. Θα είναι απόλυτα σαφές πια, με τεκμηριωμένο επιστημονικό τρόπο, πού η φύση έχει τοποθετήσει ορυκτό πλούτο και πώς μπορούμε με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον και με την μέγιστη δυνατή κοινωνική ωφελιμότητα να αξιοποιήσουμε αυτόν τον ορυκτό πλούτο.
Το μεγάλο στοίχημα της επόμενης περιόδου είναι η απάντηση στο αυτονόητο ερώτημα: ΝΑΙ ή ΟΧΙ στην εξορυκτική δραστηριότητα και γιατί. Πρέπει να ξεριζώσουμε τις καχυποψίες και τις αμφιβολίες, με διαφάνεια, τεκμηρίωση και διάλογο. Αυτά είναι τα συστατικά της Δημοκρατίας και της κοινωνικής συνοχής.
Πρέπει να θέσουμε τις βάσεις για ένα ποιοτικό αύριο, χωρίς ταμπού, προϋποθέσεις και μισόλογα. Δεν υπάρχει καιρός για πισωγυρίσματα. Η επιστήμη έχει δώσει στην εποχή μας όλες τις απαντήσεις, ή τουλάχιστον τις συντριπτικά περισσότερες.
Αν εδραιώσουμε κανόνες εμπιστοσύνης και κοινής λογικής, μπορούμε να πετύχουμε. Η πατρίδα πλέον δεν μπορεί να περιμένει αυτόκλητους σωτήρες και μαγικά ραβδιά.
Ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή μου, επιτρέψτε μου να καταθέσω την άποψη ότι οι Ορυκτές Πρώτες Ύλες μπορούν να μας κάνουν πρωταγωνιστές. Έχουμε το όραμα, έχουμε το σχέδιο, έχουμε την αποφασιστικότητα και έχουμε και την καθημερινή επιμονή. Θέλουμε την κοινωνία δίπλα μας, όχι απέναντί μας. Θέλουμε και μπορούμε να απαντήσουμε σε όλες τις προκλήσεις. Πρέπει επιτέλους να εμπιστευτούμε ο ένας τον άλλον. Είναι καιρός για αλήθειες και μόνο αλήθειες. Αλήθειες όμως τεκμηριωμένες και όχι κραυγές.
Το προνόμιο της αλήθειας ή της ποιότητας ζωής δεν είναι προνόμιο λίγων. Είναι προνόμιο όλων. Κανένας δεν μπορεί να επενδύσει στη χώρα μας αν δεν σέβεται τους θεσμούς και αν δεν προστατεύει το περιβάλλον. Οι δύο αυτές απαράβατες προϋποθέσεις αποτελούν για μας όρους συμβολαίου με το κοινωνικό σύνολο. Όποιος παραβαίνει τους κανόνες αυτούς, εμείς είμαστε εκείνοι που θα τον αποβάλλουμε από τη χώρα. Στην περιβαλλοντική προστασία, στην ποιότητα ζωής και στην κοινωνική συνοχή δεν χωρούν εκπτώσεις.
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
{gallery}SME1{/gallery}
{gallery}sme2{/gallery}
